«Θέλω να ζήσω για να εκδικηθώ»: 70 χρόνια από το Άουσβιτς (του Δημήτρη Καζάκη)

Σαν σήμερα στις 27 Ιανουαρίου 1945 o σοβιετικός στρατός προελαύνοντας στην Πολωνία και συντρίβοντας τις ναζιστικές ορδές, ανοίγει τις πύλες του κολαστήριου γνωστού ως Άουσβιτς. Πρόκειται για την Πολωνική τοποθεσία Όβσετσιμ, που Γερμανοί ναζί ονόμασαν Άουσβιτς όταν δημιούργησαν το σύμπλεγμα στρατοπέδων εξόντωσης.

Στο σύμπλεγμα αυτό εξοντώθηκαν γύρω στα 4 εκατομμύρια κρατούμενοι εκ των οποίων πάνω από 1 εκατομμύριο ήταν Εβραίοι από ολόκληρη την Ευρώπη. Μόλις έφταναν οι κρατούμενοι στο Άουσβιτς γινόταν η ταξινόμηση. Οι ικανοί προς εργασία έμεναν στο κυρίως στρατόπεδο, ενώ τα γυναικόπαιδα και οι γέροι σε ηλικία, αλλά και οι ανίκανοι προς εργασία μεταφέρονταν στο διπλανό στρατόπεδο Μπζεζίνκα (Μπιργκενάου).

Εκεί, οι περισσότεροι, μετά από νέα επιλογή από τους Γερμανούς, διατάσονταν να γδυθούν για να κάνουν δήθεν μπάνιο. Τους έκλειναν κατόπιν σε μεγάλα λουτρά όπου αντί για νερό διοχετευόταν αέριο Zyklon B. Κατόπιν τα πτώματα στοιβάζονταν και μεταφέρονταν στους φούρνους των κρεματορίων όπου και καίγονταν. Οι στάχτες και όσα οστά απόμεναν σκορπίζονταν κατόπιν σε λειβάδια της γύρω περιοχής, είτε ρίχνονταν στο κοντινό ποτάμι.

Στις αρχές του 1982 κατά τη διάρκεια εργασιών συντήρησης στο Άουσβιτς, που η Πολωνία είχε μετατρέψει σε μουσείο, ανακαλύφθηκε ένας καλά παραχωμένος θερμός. Μέσα σ’ αυτόν υπήρχε μια επιστολή του Έλληνα κρατούμενου Μανώλη Νάτζαρη από την Θεσσαλονίκη. Η επιστολή αυτή γράφτηκε λίγο πριν την εκτέλεσή του στους θαλάμους αερίων κι ενώ είχε πληροφορηθεί ότι η Ελλάδα είχε μόλις απελευθερωθεί. Προοριζόταν για τους δικούς του ανθρώπους που την παρέλαβαν μετά από 37 ολόκληρα χρόνια.

Στη σελίδα 2 της επιστολής γράφει: «Προς τους αγαπημένους μου Δημήτριο Αθανασ. Στεφανίδη, στον Ηλία, Γιώργο Γούναρη, στην αγαπημένη μου Μαρία, Σμάρω Εφραιμίδου – στην Αθήνα – και στους άλλους όλους που πάντα θυμάμαι και τέλος προς την αγαπημένη μου πατρίδα Ελλάδα, της οποίας πάντα ήμουν καλός πολίτης.»

Στη σελίδα 8 της επιστολής γράφει: «…Πάντα με κυρίευε ένα αίσθημα εκδίκησης. Ήθελα και θέλω να ζήσω για να εκδικηθώ για το θάνατο του πατέρα μου, της μητέρας του και της αγαπημένης μου αδελφής Νέλλης. Γι’ αυτό αγαπημένε μου εξάδελφε Ηλία αν δεν ζήσω, θέλω να μάθεις… μία μοναδική μου επιθυμία είναι να επιζήσετε εσείς.»

Στη σελίδα 11 γράφει: «Στο Μπίργκεναου… δεν θλίβομαι που θα πεθάνω. Αλλά επειδή δεν θα μπορέσω να εκδικηθώ όπως θέλω και όπως εννοώ, και αν τυχόν λάβεις το γράμμα μου από τους συγγενείς μας στο εξωτερικό, σε παρακαλώ γράψε αμέσως ότι η οικογένεια Νάτζαρη δολοφονήθηκε από τους πολιτισμένους Γερμανούς – Νέα Ευρώπη – όπως ονομάζει αυτά ο Γιώργος μου…» Και καταλήγει: «Πεθαίνω ευχαριστημένος γιατί αυτή τη στιγμή η Ελλάδα μας είναι ελεύθερη. Εγώ δεν θα επιζήσω, ας ζήσουν άλλοι. Ζήτω η Ελλάδα…»

Ο Μανώλης Νάτζαρης ήταν από τους εβραίους της Ελλάδας που έστειλαν οι ναζί και οι ντόπιοι συνεργάτες τους στα κρεματόρια. Όμως ποιός ήταν πιο Έλληνας; Αυτός που πέθανε με την Ελλάδα στο νου και στην καρδιά του, ή εκείνοι που ανυψώνουν την δεξιά και μοστράρουν για «πατριώτες» λατρεύοντας τους φυσικούς και ηθικούς αυτουργούς των κρεματορίων;

Η Νέα Ευρώπη των πολισμένων Γερμανών του Άουσβιτς μπορεί να ηττήθηκε τότε, αλλά σήμερα έχει ανοικοδομηθεί και απειλεί με νέα βάσανα τους λαούς της Ευρώπης. Κι όσο υπάρχουν πολιτικοί που δεν μπορούν να μιλήσουν και πράξουν για την ελευθερία και την αυτοδιάθεση των λαών, όσο υπάρχουν πολιτικοί που θέλουν να διαπραγματευθούν τα ιδανικά και τα αιτήματα που οι παλιότερες γενιές έδωσαν τόσο άδολα το αίμα τους, τότε η βαρβαρότητα είναι η μόνη προοπτική μας.